قصد دارم در چند بخش پیرامون انواع سیستم عامل کامپیوتر مخصوصا سیستم عامل گنو لینوکس از معرفی گرفته تا راهکارهای مهاجرت به لینوکس حرف بزنم. این هم اولین بخش از این سری مقاله که در آن از انواع سیستم عامل کامپیوتر ، معرفی گنو لینوکس، تفاوت‌ها و مزیت‌های بین انواع سیستم عامل کامپیوتر صحبت می‌کنم.
انواع سیستم عامل کامپیوتر
من وقتی با کامپیوتر آشنا شدم. از همون اول کار کردن با محیط ویندوز را یاد گرفتم و روز به روز هم دنبال ترفندهای جدید بودم. هر چند سال یک‌بار با ارائه ورژن جدیدی از سیستم عامل ویندوز، با هزار شک و تردید نسخه جدید رو کنار نسخه فعلی نصب می‌کردم. تا مدتی هر دو ورژن را در دسترس داشته باشم و بعد از چند ماه یواش یواش از ویندوز قدیمی خداحافظی می‌کردم.
تصور کنید در مکانی زندگی می‌کنید که ۲۴ ساعت شبانه روز و ۱۲ ماه سال به طور دائم شب است! و هرگز رنگ نور خورشید را نمی‌بینید. در چنین شرایطی اگر کسی از یک سرزمین دور بیاید و از آفتاب و خورشید حرف بزند؛ از حرفهای او چه چیزی خواهید فهمید؟
حال و روز من هم در مورد شناخت انواع سیستم عامل کامپیوتر چیزی شبیه به داستان فرضی بالا بود. اینقدر کامپیوترها از ویندوز استفاده می‌کردند که انگار هیچ سیستم‌عامل دیگری روی کره خاکی وجود ندارد.
مکینتاش
وقتی استفاده از کامپیوترها و لپ‌تاپ‌های اَپِل بین ایرانی جماعت مرسوم شد. آنجا بود که با دیدن محیط کاربری کاملا متفاوت این نوع دستگاه‌ها، تازه فهمیدم مانیتور یک کامپیوتر دستکتاپ را می‌شود بدون ریخت همیشگی ویندوز زیارت کرد. 🙂 از اینجا به بعد دنیای سیستم‌عامل های دستکتاپ در ذهن محدود من به دو بخش «ویندوز» و «مکینتاش» تقسیم شده بود.
سیستم عامل مکینتاش متعلق به شرکت اپل است که به صورت پیشفرض بر روی کامپیوترهای این شرکت نصب و عرضه می‌شود. خرید این سیستم عامل و نصب آن بر روی کامپیوترهای غیر اپل امکان پذیر نیست اما نسخه‌های غیر رسمی ار مکینتاش با نام «هکینتاش»! را می‌توانید در اینترنت پیدا کرده و روی کامپیوتر غیر اپلی خود نصب کنید.
ویندوز
از طرفی ویندوز توسط ماکروسافت ایجاد شده و توسعه داده می‌شود و سهم بزرگی از کامپیوترهای خانگی دنیا را به خود اختصاص داده است. شما می توانید این سیستم عامل را روی هر کامپیوتر دستکاپ نصب کنید. ویندوز به احتمال زیاد همان سیستم عاملی است که شما با آن کار می‌کنید. یا کار با کامپیوترها را با آن یاد گرفته‌اید.
عالیجناب لینوکس …!
اما واقعیت این است که شما برای استفاده از کامپیوتر مجبور نیستید حتما از دو گزینه بالا یکی را انتخاب کنید. دنیای سیستم عامل‌ها عضو‌های دیگری هم دارد که یکی از آن‌ها سیستم عامل گنو/لینوکس است.
گنو لینوکس چی هست؟
گنو لینوکس یکی از انواع سیستم عامل کامپیوتر است. سیستم عاملی آزاد و رایگان با پایداری بالا که مجموعه کاملی از امکانات و ویژگی‌ها را به ساده‌ترین شکل ممکن در اختیار شما قرار می‌دهد. و نیاز شما را از داشتن سیستم‌عامل‌هایی مثل ویندوز برطرف می‌کند.
گنو لینوکس بر مبنای یک جهان‌بینی خاص با یکپارچه کردن فعالیت‌های داوطلبانه تعداد زیادی از متخصصین در سراسر دنیا شکل گرفته است. فلسفه و جهان‌بینی که موجب شده تاثیرگزارترین سیستم عامل جهان بدون بودجه اختصاصی و فقط با اتکا به کمک‌های مالی و فنی داوطلبانه شکل بگیرد.
در اینجا قصد توضیحات علمی، ساختاری، تاریخی و فلسفی در مورد گنو لینوکس را ندارم. اما اگر علاقه‌مند هستید در این ابعاد هم گنو لینوکس را بیشتر بشناسید؛ پیشنهاد می‌کنم سری به سایت درسنامه بزنید و به صورت رایگان در «دروره آشنایی مقدماتی با نرم‌افزار آزاد و گنو لینوکس» شرکت کنید. در این دوره از داستان شیرین شکل‌گیری گنو لینوکس، زیربنای فکری و فلسفهٔ آن و همچنین آموزش نصب یک توزیع محبوب لینوکسی به نام «مینت» در کنار ویندوز سخن گفته می‌شود.
استفاده از گنو لینوکس برای کاربران عادی
در اغلب موارد، گنو لینوکس را سیستم‌عاملی برای کاربران حرفهای حوزهٔ کامپیوتر و متخصصان شبکه و برنامه نویسی می‌دانند. با این اوصاف سوالات زیر مطرح می‌شود:
- آیا گنو لینوکس پاسخ‌گوی نیاز کاربران عادی نیز هست؟
گنو لینوکس در طول مدت حیات خود پیشرفت‌های زیاده کرده و انواع و اقسام توزیع‌های این سیستم‌عامل برای کاربردهای مختلف ایجاد شده است. در حال حاضر توزیع‌هایی مثل «اوبونتو» و «مینت» به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاربران عادی و خانگی به راحتی بتوانند با محیط کاربری آن‌ها ارتباط برقرار کنند.
- آیا برای استفاده از گنو لینوکس برای امور روزمره لازم است متخصص باشیم؟
دقیقا مثل روز اولی که با ویندوز کار می‌کردید! برای استفاده از گنو لینوکس لازم نیست مهارت‌های تخصصی کامپیوتر را یاد بگیرید اما بسیاری از دانسته‌های فعلی شما در محیط ویندوز در گنو لینوکس دیگر کاربردی نخواهد داشت و باید مدتی برای یادگیری محیط جدید وقت بگزارید و آزمایش و خطا کنید.
- اصلا چرا باید به گنو لینوکس مهاجرت کنیم؟
برای این سوال جواب‌های زیادی می‌توان داد و در بخش‌های بعدی به طور مفصل نطرات شخصی خودم را در جواب این سوال خواهم گفت؛ اما اگر بخواهم در چند کلمه پاسخ کوتاهی داده باشم. در گنو لینوکس شما نیازی به آنتی‌ویروس نخواهید داشت. سیستم‌عامل شما پایدار خواهد بود. به این معنی که بعد از مدتی با مشکلاتی مثل کاهش سرعت و نیاز به تعویض سیستم‌عامل رو به رو نخواهید بود. بسیاری از نرم‌افزارها بدون نیاز به کرک و به صورت رایگان در اختیار شما خواهد بود و خوبی‌های خیلی خیلی زیاد دیگر 🙂
- آیا تمام نرم‌افزارهایی که در ویندوز و مک قابل اجرا هستند را می‌توان در لینوکس اجرا کرد؟
نرم افزارهای عمومی مثل پلیر محبوب VLC، مرورگرهای گوگل کروم و فایرفاکس، تیم ویور و بسیاری از نرم‌افزارهای محبوب دیگر، نسخه‌های رسمی برای اجرا در گنو لینوکس دارند و دقیقا همان تجربه‌ای را که در دیگر پلتفرم‌ها داشته اید می‌توانید در گنو لینوکس هم داشته باشید. بخش دیگری از نرم‌افزارها مثل مجموعه ماکروسافت آفیس برای اجرا در لینوکس توسعه داده نشده‌اند اما جای هیچ نگرانی نیست! 🙂 بسته‌های نرم‌افزاری با کارایی مشابهی (مجموعهٔ لیبره آفیس با کارایی مشابه ماکروسافت آفیس) برای اجرا در این پلتفرم وجود دارد که با تمام تفاوت‌ها و شباهت‌هایی که با مشابه ویندوزی خود دارند می‌توانند نیاز ما را به بهترین شکل ممکن برطرف کنند. در پاره‌ای موارد هم می‌توانید با ترفندهایی، نسخه ویندوزی نرم‌افزار مورد نظر خود را در گنو لینوکس اجرا کنید.
در بخش‌های بعدی پرونده گنو لینوکس در تکنوکرات سعی می‌کنم. در مورد ضرورت مهاجرت به لینوکس و راهکارهای عملی آن بیشتر صحبت کنم.
2 دیدگاه